Magic truffels or magic Bullit ?

 

Magie en magnetisme in de psychiatrie

 

Dr. G. Otte

 

Wie, zonder voorafgaande ervaring in de psychiatrie, vanuit een hi-tech dienst neuroradiologie of via een neurochirurgisch academisch centrum, een psychiatrisch ziekenhuis binnenstapt, mag zich verwachten aan een substantiële existentiële shock. Het is wat veel patienten (en families) rapporteerden wanneer er vanuit de neurologie een transfert gebeurde van een familielid wegens sequellair organisch psychosyndroom al dan niet met noodzaak tot contingentie en of  bepaalde cognitieve training zoals in het kader van de NAH (niet aangeboren hersenletsel).

Het lijkt er soms dat we een reis door de tijd maken naar een verleden van 50 jaar terug. Want ook al beschikken we thans over een rijker en meer gedifferentieerd therapeutisch arsenaal met name qua  psychofarmaca en gelukkig een wat betere operationele  kennis van complexe neurotransmitters en receptorsystemen, als men het ten gronde reduceert dan wordt de patiënt niet veel meer geboden dan pillen en praten ( diverse scholen psychotherapie).

 

De jarenlange splitsing tussen hersenen en geest, de dichotomie tussen mind en brain kortom het strikt cartesiaans denken heeft de psychiatrie binnen de sector GGZ wel een speciale plaats gegeven maar of deze nu zo benijdens waardig is zou ik toch niet durven bepleiten.

 Maar hoewel de burelen niet opvallen door de aanwezigheid van complewxe apparatuur, sensoren, plasmaschermen of computers zijn er toch heel wat sterk toegewijde mensen, psychiaters, psychologen, sociaal assistenten, diverse therapeuten en verpleegkundigen actief om de tsunami aan menselijk leed naar beste vermogen op te vangen met vaak niet veel meer dan empathie, menselijke aanwezigheid, het luisterend oor en begrip als voornaamste tools.

Ze zijn super belangrijk maar volstaat het ook? De beperkte middelen en mogelijkheden ten aanzien vande toenemende  prevalentie van depressies, angsten addicties, burnout, ASS, persoonlijkheidsstoornissen  en psychoses met snel groeiende wachtlijsten en steile zorgdrempels mogen dan al het enorme sociaal- maatschappelijk belang van de GGZ sector belichamen  (cf de voorbije corona lockdowns, de huidige oorlogsdreiging en economische recessie) ze zijn eerlijk gezegd ook een weinig benijdenswaardige index van de beperkingen op vlak van snel en efficiënt therapeutisch resultaat.

Wie werkt in de verslaafdenzorg kent maar al te goed het begrip draaideur patiënt, de ontelbare fasen van herval, (dure) heropnames, fysieke ontwenningen , herval: de helse dure en vaak moedeloze infernale cyclus.

Het psychisch lijden bij patienten en de machteloosheid van hun therapeuten, geliefden, familie en vrienden is vaak zo schrijnend dat de vraag naar radicale oplossingen zoals euthanasie ergens dan ook begrijpelijk lijkt. Hoe men het ook draait of keert, de huidige tendens om ook hier euthanasie goed geolied mogelijk te maken is een duidelijke indicatie van een falend therapeutisch effect.

 

Is dit defaitisme gewettigd?

 

NEEN. Net door die reis in de beleven we ook een hertontdekking van middelen (psychedelica) die een eeuwenlang spectaculaire therapeutische resultaten claimen maar claims die behoudens case reports en “hear say” niet op grondig methodologische evidentie konden beroep doen.

Veel van deze producten zoals psilocybine (paddo’s), mescaline en LSD behoren tot de serotonerge 5HT2A receptor agonisten.

Ze werden inde jaren 70 (Nixon administratie) ten onrechte op de lijst van de verboden middelen geplaatst gezien ze geen enkele medische applicatie zouden hebben wat een totaal vande pot gerukte politieke uitspraak was. Men wou vooral die gemeenschappen treffen waarin het gebruik van psychedelica prevalent was en aanleiding gaf tot geweldloosheid (en anti oorlogsbetogingen (oorlog in Vietnam).

Het was dan ook niet eenvoudig om ondanks deze juridische en politieke barrières deze producten op een zuiver wetenschappelijke wijze te testen op hun waarde inde  behandeling van depressie en andere ernstige psychiatrische aandoeningen zoals addicties, angsten etc.

Maarde studies kwamen er finaal wel: aanvankelijk aan John Hopkins Univ (Baltimore, USA) als behandeling van existentiële angsten bij terminale CA patienten en finaal in de behandeling van zware therapieresistente depressies. De resultaten waren verbluffend maar geziende series klein waren en uiteraard niet dubbel blind was het wachten op andere en grotere studies liefst aan andere centra.

Recent verscheen in Nature Medicine (Vol 844 28 | April 2022 | 844–851) een artikel door de groep van het Imperial Collega London (cf referentie) waarbij de resultaten van twee studies met psilocybine (een open label en een RCT in vergelijking met een SSRI en onder controle van fMRI voor en na werden gepubliceerd. De antidepressieve effecten van psilocybine waren snel en zeer uitgesproken en gingen, in tegenstelling met patienten in de  SSRI arm steeds gepaard met een meer flexibele organisatie van de hersennetwerken en betere informatie integratie.

Klinisch noteerde men een snelle, substantiële en vooral persistente verbetering van de depressie (gemeten via B.D.I: Beck Depression Index zes maand na de initiële twee behadelingen; interval 1 week) Er was een sterke bijna lineaire correlatie tussen de daling vande functionele globale hersennetwerk modulariteitsindex (meer flexibel verbonden netwerken) te wijten aaneen daling vande intrinsieke DMN hyperconnectiviteit en een betere interconnectiviteit tussen DMN en eN en SN. Dit lijkt klinisch te correleren met een reductie inde negatieve ruminatie die samen met diepe anhedonie één van de kernsymptomen is van de TRD en mede ernst van het psychisch lijden bepaalt. We noteren ook betere salience Default mode integratie en verbetering van cognitieve en executieve functies.

Besluit

Hoewel de psychiatrie voorzichtig moet blijven en vooral voorkomen om op de golfslag van een te groot enthousiasme zichzelf voor de voet te schieten, zou het ook getuigen van weinig realisme om deze publicaties te negeren. De resultaten zijn immers ronduit indrukwekkend en bieden nieuwe hoop op een mogelijks snelle en persistente verlichting van het schijnbaar uitzichtloos psychisch lijden bij patienten die gebukt gaan onder dergelijke vitale therapieresistente depressies.

Psilocybine therapie is eenvoudig en mits goede medische therapeutische omkadering volledig veilig en perfect in staat het psychisch lijden  ingrijpend  te veranderen. Voor zoveel mensen, opgenomen in een parcours naar euthanasie wegens uitzichtloos psychisch lijden is er thans eindelijk een nieuwe hoop aande horizon.

Oproep: dringend.

Laat beleid en politiek niet blind noch onverschillig blijven voor het ernstig lijden van deze mensen maar prioritair  middelen vrij maken om deze behandelingen psychotherapeutisch omkaderd, veilige en professionele gestructureerde manier laagdrempelig te kunnen implementeren.