Medische zelfverdediging

 

Medische zelfverdediging in tijden van managementgeweld (Dr. G. Otte)

BRUSSEL 15/04 - Je doelstellingen formuleren volgens het SMART- principe biedt geen énkele garantie dat een bedrijf, laat staan een zorginstelling, die doelen effectief behaalt. Tot die conclusie kwam dr. Georges Otte na het lezen van het nieuwe boek van Skepp-lid Patrick Vermeren.

‘A Skeptic's HR Dictionary' dat recent verscheen van de hand van de heer Patrick Vermeren (skepp) is een nuttig en monumentaal boek. Het handelt over het goede en het kwade. Maar ook over het deels onderbouwde en helaas vaak ronduit mythologische van diverse HR- Management- en communicatietechnieken. Die worden door het management vaak op handen gedragen en lijken zich de laatste tijd niet meer te beperken tot commerciële ondernemingen. Ook klinieken en geneeskundige praktijkvoering infiltreren ze vlotjes.

SMART voor dummies

Toen verregaande hervormingen van de psychiatrische sector op de agenda stonden, kregen we als afdelingsartsen regelmatig te maken met dergelijke managementinstrumenten en dit vaak ondersteund door ‘duidelijke' richtlijnen van de raad van bestuur, directies en diverse consulenten dito managementgoeroes.

Een van imperatieven was dat we onze doelstellingen lokaal én organisatie-breed moesten formuleren volgens het SMART-principe. S.M.A.R.T (U kon het al raden) is weeral een slim "acro-tje"  dat de snelgroeiende lijst van acroniemen aanvult. Deze lijst geeft in toenemende mate vorm aan de kern van het Angelsaksisch jargon van de moderne manager.  Het groene boekje van de moderne manager, als het ware.

S.M.A.R.T staat voor Specific, Measurable, Achievable, Realistic en Time limited. In het Nederlands: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel Realistisch en Tijdsgebonden. 

Of ‘Achievable' hetzelfde is als ‘Acceptabel' laat ik in het midden. Wie immers verder zoekt op Google stelt vast dat het acroniem ook vaak vertaald wordt als: Specifiek, Meetbaar, Assigneerbaar, Resource Realistisch, Resultaat Realiseerbaar, Transparant. Wat deels overlapt met de meest gangbare definitie, maar toch niet helemaal.

Iemand opperde stilletjes als alternatief: Stupide, Minabel,  Absurd, Repulsief en Tergend, maar die collega mocht nadien niet meer meespelen.

Evidence Based Management?

Het gebruik van dit schijnbaar eenvoudig instrument voelde bij vele artsen en medewerkers erg gekunsteld en onnatuurlijk aan; erg stroef en ver verwijderd van hun medische taken, zorgverlening en de dagelijkse omgang met patiënten. Een collega vroeg de directie, die ons steeds weer aanport om volgens EBM- richtlijnen werken, wat hun evidentie is om SMART te gebruiken. Het typische autoriteitsargument waar deze vragen steevast op botsen klinkt dan: "SMART wordt succesvol gebruikt in grote moderne Amerikaanse bedrijven" en "Het wordt aanbevolen door de grote managementscholen" Enzovoort.

"De persoon die stilletjes Stupide, Minabel,  Absurd, Repulsief en Tergend opperde, mocht nadien niet meer meespelen."

Wij bogen dan maar ootmoedig het hoofd, zwegen braaf en probeerden als brave jongens en meisjes in de klas, de betekenis van de lettertjes niet te vergeten (wat mij nooit volledig gelukt is) en verder onze al dan niet ambitieuze doelstellingen in zo'n ‘SMARTie' keurslijfje te passen.

PS: In een recent rapport van het KCE over de performantie van ons gezondheidssysteem, duikt het SMART sprookje opnieuw op. Call ghostbusters…

De dag van vergelding

Maar nu nemen we A Skeptic's HR Dictionary - het boek der boeken - ter hand en lezen het volledige SMART- hoofdstuk op pagina 680.

Ik vat samen:

‘SMART' kan geen énkele evidentie inroepen (evidentiescore = 0) dat de originele methode ook maar enige bijdrage levert aan het succesvol behalen van de geformuleerde doelstellingen. Bovendien is het erg onzeker dat doelstellingen die beantwoorden aan deze SMART- formule en criteria ook de beste zouden zijn voor de onderneming. Integendeel, ze kunnen zelfs contraproductief werken."

Die analyse hoeft niet te verbazen. Men ontwikkelde SMART immers niet vanuit een globale theorie volgens de geijkte deductieve methode en hypothese testing. Het ontsproot in 1981 uit het brein van een zekere mijnheer Doran. Hij leek het een plausibel systeem te vinden. In 1984 nam de toenmalige CEO van General Electric het kritiekloos over. Dat droeg flink bij tot de bekendheid en het succes van SMART.

Inmiddels weet men echter al een tijdje dat de beste criteria voor goede doelstellingen verschillen van de  SMART-criteria. Ze zijn namelijk meetbaar, helder geformuleerd, fair, transparant en geadapteerd aan de persoon van de uitvoerder.

Besluit: ‘Aux armes citoyens…'

Managementgeweld machteloosheid en lijdzaam ondergaan? Die tijden zijn definitief voorbij. We hebben vandaag de sleutel in handen tot weerbaarheid en productief verzet via een arsenaal aan zelfverdedigingskennis. Daarmee kunnen we de evidentie aftoetsen van alles wat directies, raden van beheer of kabinetsmedewerkers ons in de maag proberen te splitsen. 

"Managementgeweld machteloosheid en lijdzaam ondergaan? Die tijden zijn definitief voorbij."

Wie niet langer het slachtoffer wil zijn van Maslow of Jung typologie, cirkels van leidinggeven, grafologische analyses, Mehrabioan communicatie, equicoaching, enneagrammen en andere vuurspuwende draken uit de management-mythologie, kan terugvallen op het meesterlijk werk van mede-skepp'er Patrick Vermeren. Het boek biedt een goed onderbouwde wetenschappelijke debunking van dat alles.

We werden eindelijk, en met dank aan de auteur, een heel stuk ( meer dan 1100 pagina's!) SMART-er.

Referentie

Patrick Vermeren "A Skeptic's HR Dictionary" ISBN 978 90 827634 7 8 (hard Cover) NUR807 GPS Group Slovenia printing.

MediQuality biedt haar leden de mogelijkheid hun mening te uiten over actuele en/of medische kwesties. Deze opinies weerspiegelen de persoonlijke mening van hun auteur en vallen onder diens verantwoordelijkheid.

Dr. G. Otte • MediQuality